Yalnızca on yıldan biraz daha uzun zaman önce, Bitcoin (BTC), gizemli yaratıcısı olan Satoshi Nakamoto tarafından dünyaya tanıtılmıştır. Ancak, yaratılışının pek çok ulusa dijital para birimlerinin sunabileceği harikaları keşfetmesi için yolları döşediği günlerin üzerinden yıllar geçmiş bulunmaktadır. Yakın zamanlarda Arctic Council tarafından yayınlanan bir rapora göre günümüzde 80’in üzerinde ülke kendi sanal para birimini veya Merkez Bankası Dijital Para Birimini (CBDC) geliştirmeyi değerlendirmektedir.
İlginç bir şekilde, El Salvador’un başka bir planı olduğu ortaya çıktı. Kendi dijital para birimini oluşturup piyasaya sürmek yerine bu ülke, bayrağını tarih yapanlar duvarına çeken bir karar vermeyi tercih etti—El Salvador sonunda Bitcoin’i bir yasal para birimi olarak kabul etti.
Peki ama neden El Salvador, günümüzün öncü kripto parasını ülkenin yasal para birimi yapmayı seçti? O tarihi olayın hemen sonrasında ne oldu? Daha da önemlisi, El Salvador’un bu cesur hareketini hangi ülkeler takip edebilir? Hadi birlikte belirleyelim.
🇸🇻 El Salvador: BTC’yi ulusal para birimi olarak kullanacak ilk ülke
Takvimler 7 Eylül 2021’i gösterirken , El Salvador resmi olarak Bitcoin’i yasal para birimi olarak kabul etti. Bu durum, BTC’nin ülkede ürün ve hizmet alım satımında para birimi olarak kabul edilmesinin yolunu açtı. Bununla ilgili Reuters tarafından yayınlanan bir rapora göre, El Salvador’un Devlet Başkanı Nayib Bukele, Bitcoin’in yurt dışında yaşayan Salvadorluların vatanlarına kolayca para göndermelerini sağlamadaki potansiyelini görmüştür.
Umut vaat eden bir gelecek
Bir Tweet’inde Bukele, “Bu [Bitcoin] ülkemize finansal sisteme dahil olma, yatırım, turizm, yenilik ve ekonomik gelişim getirecektir” demiştir. Şu anda BTC ülkede yasal para birimi olsa da, insanlar için bunun kullanımı halen daha isteğe bağlı şekilde olacaktır. Ancak, yasalara göre, ödeme olarak sunulması durumunda Bitcoin’in firmalar tarafından kabul edilmesi zorunludur.
Bu yazının kaleme alınması tarihi itibariyle El Salvador Bitcoin’i yasal para birimi olarak kabul eden ilk ve tek ülke olma durumunu korumaktadır. Pek çok ülke bunun potansiyelini keşfetmekte olsa da BTC’yi bir ülkenin yasal para birimi olarak belirlemek, devletlerin belirtilen para birimi için devlet desteği veya garantisi verme zorunluluğunu da beraberinde getirmektedir. Buna ek olarak devletlerin, Bitcoin’in oldukça dalgalı doğasının potansiyel etkilerine karşı da hazırlıklı olmaları zorunludur.
Halihazırda El Salvador’un bunun için iyi hazırlıklı olduğu rahatlıkla söylenebilir. 23 Ağustos 2021 tarihinde Devlet Başkanı Bukele, ülkede 200 Bitcoin otomatlı para makinesi (ATM’ler) kurulmaya bu adaptasyon için başlandığını belirtmiştir.
Yeni öğrenenler için bir fırsat oluşturan sallantılı bir başlangıç
Ülke, dijital para birimine geçiş için gerekli olan her şeyi hazırlamış gibi görünüyor olduğu halde, El Salvador sarsıntılı bir ilk gün deneyimlemiştir. Devlet destekli Bitcoin mobil uygulaması olan Chivo, bir süreliğine Apple ve Huawei gibi farklı platformlarda kullanılamaz hale geldiği için Ülke’nin cesur girişimi sarsıntılı bir başlangıç yaşamıştır. Ayrıca San Salvador’da 1.000’in üzerinde kişi bu Bitcoin adaptasyonuna karşı protesto gösterisi düzenlemiştir.
Bu gün içerisinde Bitcoin’in fiyatında da bazı düşmeler gerçekleşmiştir ama Devlet Başkanı Bukele, “Tüm yeniliklerde olduğu gibi El Salvador’un Bitcoin süreci de bir öğrenme eğrisi ile gerçekleşecektir” demiştir. Ayrıca kendisi bir Tweet’inde, “Her şey bir gün veya bir ay içerisinde başarılmış hale gelmeyecek elbette.”
🌍Bitcoin’i en çok kullanan ülkeler
Chainalysis’in 2021 Küresel Kripto Adaptasyon Endeksine(Global Crypto Adoption Index) göre dünya genelinde kriptonun adaptasyonu, %880 gibi devasa bir büyüme seviyesine geçen 12 ay içerisinde erişmiştir. İlginç bir şekilde, kişiler arası (P2P) borsa işlem hacmi, toplam kripto aktivitesi ve profesyonel olmayan kullanıcıların alım satım aktivitesi bakımından sıralanan 154 ülke arasından kripto ile ilişkili aktiviteler bakımından şu 20 ülke, listenin en üstünde yer almaktadır.
Kaynak: blog.chainalysis.com
2021 Küresel Kripto Adaptasyon İndeksi (2021 Global Crypto Adoption Index) (Ön izleme)
Bu, Amerika Birleşik Devletleri’nin genel kripto para ılımlılığı konusunda öncülük etmesine rağmen Kripto aktivitelerinin çok büyük bir kısmının Amerika’da gerçekleşmediğini göstermektedir. Bu listedeki ülkeler aynı zamanda kripto adaptasyonu ve kriptoda yükselmekte olan uluslar olarak da değerlendirilebilir.
Bitcoin adaptasyonunda El Salvador’un ayak izlerini takip etmesi muhtemel dört ülke
Makalemizin önceki bölümlerinde Bitcoin veya kripto para işlemlerinin zirve yaptığı ülkeleri listeleyen raporlar görmüştük. Artık hadi El Salvador ile bu konuda boy ölçüşebilecek bazı ülkelere göz atalım.
🇧🇷 Brezilya
Ekim 2021’de Brezilya’nın Federal Temsilcisi Aureo Riberio, Brezilyalıların yakında araba ve ev satın almak, hatta McDonald’s da yiyecek için ödeme yapmak için bile BTC kullanabilmesinin olasılık dahilinde olduğunu belirtmiştir. Riberio, Brezilya Temsilciler Meclisi’nde 2,303/15 sayılı Bitcoin kanun teklifini sunmuştur ve bu, Meclisteki bir özel komisyon tarafından 29 Eylül tarihinde onaylanmıştır.
Yahoo’nun raporuna göre, Riberio, “Buğdayı samandan ayırmak istiyoruz, alım satım yapabilmenizi, nereden aldığınızı ve kiminle alım satım yaptığınızı bilmenizi sağlamak için yönetmelikler oluşturmak istiyoruz.” Halihazırda Bitcoin, Brezilya’da yönetmeliğe tabi değildir ve ticaret için kullanılması tavsiye edilmemektedir.
🇺🇦 Ukrayna
El Salvador’un Bitcoin adaptasyonundan bir gün sonra Ukrayna hükumeti, ülkesinde kripto paranın düzenlenmesi ve yasallaştırılması yönünde neredeyse oy birliğiyle bir oylama gerçekleştirmiştir. Bu, Ukrayna için cesurca bir harekettir çünkü bu karar öncesinde kripto paralar, ülke sınırları içerisinde yasa dışı olarak muamele görmekte idi. Bu konuda Kyiv Post’a göre, “Ukrayna, işletmeler ve yatırımcılar için 2022 itibariyle kripto para piyasasını açmayı planlamaktadır.”
Ukraynalılar kripto alıp satabilmektedir ama yeni yasa, BTC’yi yasal para birimi haline getirmemektedir ve devlet, bunlarla işlem yapan platformlar ve borsalar üzerinde denetimi sıkı tutmaktadır. Ve El Salvador’un aksine, ülkenin kripto üzerine yasaları, BTC’nin ödeme aracı olarak kullanılmasını teşvik etmemekte ve Bitcoin’i Ukrayna’nın para birimi olan grivna ile aynı seviyede tutmamaktadır.
🇵🇦 Panama
El Salvador’un Bitcoin’i yasal para birimi olarak kabul etme tarihi kararıyla aynı günde Panama, kripto paraları benimseme yolunda adım attı. Ama Panama’nın kriptoyu benimsemesinin El Salvador’unkinden biraz farklı olmasını sağlamak için bu ülke Ethereum’u (ETH) da kabul ettiği kriptolar listesine eklemiştir.
Panama, ülkede BTC ve ETH’nin ödeme seçeneği olarak kullanılmasını ve güçlü blok zincir teknolojisinin kamu ve finans sektörlerinde kullanımını güçlendirmek istemektedir. Yasa tasarısı, Bitcoin’in enfasyona karşı bir tedbir ve yüksek bölünebilmesine potansiyelini belirtmektedir. Ancak, El Salvador’un aksine Panama, işletmelerin BTC’yi ve diğer kripto para birimlerini kabul etmesini zorunlu kılmamıştır.
🇨🇺 Küba
Bitcoin gibi kripto paralar artık Küba’da ticari işlemlerde ödemeler için yasal olarak kabul edilmektedir. 15 Eylül 2021’de, El Salvador’un Bitcoin adaptasyonundan birkaç gün sonra, Küba Merkez Bankası (Banco Central de Cuba (BCC)), 2021 yılının dijital paraları tanıyan 215 nolu Kararını onayladı. BCC ülkede Bitcoin ve diğer kriptoların kullanımını onaylamış olsa da, politika riskleri ve finansal stabilite riskleri gibi kripto paraların kullanımı ile ilişkili söz konusu olabilecek potansiyel riskleri herkese hatırlatmaktadır.
Her şey adım adım
El Salvador, Orta Amerika’daki en küçük ülke olabilir ama kendi finansal geleceğini şekillendirebilecek yeni şeylere adaptasyondaki cesareti paha biçilemez kıymettedir. Bu etki, dijital para birimlerini benimseme yolunda ilk adımı atmış olan ülkelerde net bir şekilde görünmektedir ve yakın zamanda Bitcoin’in sunabileceği harikaları keşfe çıkan daha fazla ulus görebiliriz. Sizce listeye hangi ülkeler dahil edilmelidir? Bize bunu aşağıda yorumlarda bildirin.
* Yayınladığımız bilgiler, doğru ve tam olduğuna inandığımız kaynaklardan elde edilmiştir veya bu kaynaklara dayalıdır. Makul ölçüde dikkat edilmiş olsa da, yayınladığımız herhangi bir bilginin doğruluğunu veya tamlığını garanti edemeyiz. Yayınladığımız herhangi bir fikir yanlış olabilir ve herhangi bir zamanda değişebilir. Gerçeklerin ve verilerin bağımsız doğrulamasını kendiniz gerçekleştirmelisiniz.